HomeStop the hateRhatjallin gore’n xkuide godxenbe che neze balanhozua nhaze yelashkuide ljuelle

Rhatjallin gore’n xkuide godxenbe che neze balanhozua nhaze yelashkuide ljuelle

Da ben Mireya Olivera

Periódico Impulso Newspaper bzue domingo gode 23 de junio to ratjallin gan goree bidao za’kabe Laa godxenbe lee yishe da shlere’be, dxakaze goyoo lanhi Guelaguetza Oxnard, Californis, ben kin lhawe zeralle neze balanhozua nhaze yelashkuide ljuelle nha che bidao ka gelnezebe gaka nhaka gaka dxon da ka zakarenbe nha sua tipan laxdaobe.

Ratjallin che goree godxen, maestra che arte Susan Romero, nho’lh za Casa Cultural Guadalupe R. Bojorquez, gozira Los Ángeles, le zue lhawe; goka llin nhi radjo den dxozenhe bene (Nhaze yelashkuide ljuelle) Stop to Hate den dxon Impulso, che neze balanhozua nhaze yelashkuide ljuelle, nhaze yela dxosaka zi bene cheze kebe nhake ka dxi’o, nhaze yela dxon chala’ra to bene, nha che kebe bi gone yogote da ki bene nha gochine da ka sjanosee nagan za’ke, yell chie ka.

Bidao ka bolsedebe da nhaka chebe nha boldxenbe danzantes de la pluma nha tiliches, a da kin sjayoon yichjabe da za’karenbe yell chebe Laa, yogo iza dxoree len kate dxoloyee lanhi dan nazi Guelaguetza, naga dxoree da de kate za ra bene xtira ka, kan nhaka che weyaa nha da ne de che kate ne shnnhabea xtira ka, nha che tiliches ka. 

Bidao zeja 2 iza llinte 11 iza belonbe toxhen ratjallin nhi, nha sjallarenbe lhen xozexnabe, bene golesa´ka Estado Laa, bene za´ka San Martín Durazno, Juxtlahuaca, yelle mixteca, bene San Vicente Coatlán, Ejutla de Crespo, Valles Centrales, nha bene Tonalá, Huajuapan de León, yelle ki nababan nagan nazi mixteca.    

Xna bidao ki za’ka mixteca Laa dxelo’e dilla a lega dxonan bayen chejalhen llin dxon ki lhen bidao chie ka. Toe, Eudalia Vargas xna Axel Ramírez bidao nhi zejabe 11 iza nha Alan Ramírez 6 iza, dxopatebe golellabe ratjallin goree godxen.

Nho’l Vargas nhi, dxake dilla mixteco nha dilla xtira, gonhe’ yogote da ka boldxen bidao ka dxore’n ga za’ka totodxo nha dxonan bayen goree xhi’nexhesua, gateteze ga shda, dxonan bayen kebe gosan dilla narjarendxo cheka yenhiten.

Nho’l nhi ba zeja 9 iza gozee yell chie nha chopa bidao chie golarja país nhi. Le’ dxonhe llin wetobe fresa nha benechie Moisés Ramírez dxonhe llin yixe gan shgora mora, a lega brao nhaka llin dxonakedxopatie, dxakarenan che zua tipa llin yixe dxaka estado dorado.

Yeto xna bidao kinga shbenhe dxosede bidao ka goledxenbe, zua re’ Gabriela Juárez, gonhe dxonan bayen kebe nite da nhaka chedxo da zarendxo nha kan goree len xi’nexhesua.

Nha gonhe’ rawe benechie ba benhe llinyixe nha kuinhe ba benne e ne dxenkzenhe dxon chala’ra bene za’ka estado Laa dxolwilla zi leake dxelenhe “oaxaquitas”, da nhan dxekenhe a lega dxonan bayen cheja gon lanhi ki ka dan nhe’ Guelaguetza, che nara nhiga ne lladxo:

San María Antonio xna bidao Amary Antonio zejabe 6 iza, gonhatike ka xdan nhaka da kan nadxen radxe za’ka ralledxo. Bidao chie Amary nhakobe xha dxako weyaa ejutleco, kuinhe le’ benhen, nha bchalje nhe’ iza za nha gonhe chebe yeto da xhendxa, kuien nhee, kan dxon nho’l wallall chie ka gonhe da nazi ‘hazme si puedes’.

Dxala neze lanhi Guelaguetza gozoraon kate yogoro weyaa ka golobe nheza calle ka, weyaa za’ka Los Ángeles nha blerabe ciudad nhi, nha za’ka Grupo Huaxyacac, Princesa Donají, Nueva Antequera, Delegación de Santiago Matatlán, nha da nedxo bra to kue bene Laa sjazue Utah.
Nha benkze toxhen banda filarmónica Maqueos Music y nha bene wezoja da dxaka lla lla, bene Laa, bene za Gabriel Martínez, bene nhiga, a lega xdan benhe llin chie bchalje ka za che toto weyaa kan nosa Guelaguetza, xtilla bene nhi nazin “Guendalezaa”  dilla nhi zejen zane, gonheshjo yelachawe, nha denga den gatenhi’te yelle naga lla benesa, Estado Laa.    

Lhen lanhi Guelaguetza gozorao yelashbe da dxonake bene kan za’ka Estado Laa sjallee nochaga ljuelle California nha Estado che país nhi, zeralle gon dan nazi Lunes del Cerro dan dxeyala yogo iza ciudad zua rawe Laa.

Bree nhoan dxon zi bene yelashkuideze, bolwilla nhiga  (833) 866-4283 cheka ka nhiga 833-8-NO-HATE, kere bayen nao lhao, nha llee lla ron llinte lla vierne, de 9 a.m. a 6 p.m.

Che dxakaralloo gore’nho to bene dxonhe zi benebyora o shyashjenho nho gakaren lhue, gona nhiga: https://www.cavshate.org/  (nha gochichoo naga shnhan dilla xtira)

Che nho dxosaka zi lhue o shre’nho nho dxosaka zi bene yela shkuideze, nho dxon chalaara bene, nho dxochebe bene byora, gonabaCalifornia vs Hate gakarenhe lhue. Línea directa gakarenan lhue che nezenho gaka gonho kate dxaka ki nha le’kze gelone da yashjenho da de che bene zan ki. Nhoteteze bene dxala gore’nhe da dxaka kere bayen natie nho le’ nha da kan gore’nhe kebe goree dan policía, che le’ kebe dxakarallee, san che ley shnhan dxonan bayen nhadxa goree len.

Nota: Da nayoja nhi nhakan toxhen ren da kan dxon Impulso Newspaper ren  programa Detener el Odio/ Stop The Hate (STH), axkaren nhoan dxixjo che dxaka da ki dan nonheshjo  Estado de California nha yoon lo nha Biblioteca che Estado de California (CSL) nhonhe toxhen lhen Departamento de Servicios Sociales de California nha  Comisión de Asuntos Estadounidenses de las Islas Asiáticas y del Pacífico de California (CAPIAA).

Sobre el traductor: La traducción es hecha en lengua zapoteca por el maestro Javier Castellanos Martínez, originario de Santo domingo Yojovi, Oaxaca.
Es escritor, ha publicado novelas, libros de poemas, cuentos, obras teatrales, ensayo, guiones radiofónicos, programas de radio, traducciones, canciones e investigaciones lingüísticas y gramaticales. Por esta labor ha obtenido diversos reconocimientos: el Premio “Monografías del maíz” en 1982; el Premio Nacional de Literatura Indígena “Netzahualcóyotl, 2002; el premio de narrativa “Centro de las Artes San Agustín (CASA) 2012”; el Premio de Literaturas Indígenas de América, versión 2013 y el Premio Nacional de Cuento en Lenguas Originarias Tetseebo, 2021.

GLOSARIO DE PALABRAS

Ratjallin                       taller

neze balanhozua        promover

nhaze                          alto

gozira                          oriente, este.

za                                zapoteco

Gabriela Juárez con sus hijos y la niña de su amiga muestran sus dibujos.
RELATED ARTICLES

Most Popular

Recent Comments